اثرتنش های آبی درمراحل مختلف رشد بر کمیت وکیفیت دو رقم گوجه فرنگی (کال جی و موبیل)

به منظور بررسی تأثیر تنش آبی در مراحل مختلف رشد گوجه فرنگی بر خصوصیات کمی و کیفی محصول این گیاه، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات با سه فاکتور در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) از سال 1379 به مدت دو سال زراعی اجرا شد. ارقام گوجه فرنگی (موبیل و کال جی) به صورت دو نوار در هر بلوک قرار گرفتند. تیمار اصلی شامل سه سطح مختلف آب آبیاری (50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز گیاه) و تیمار فرعی شامل مراحل رشد گیاه در چهار سطح (نشا تا گل دهی، گل دهی تا میوه دهی، تشکیل میوه ها تا اولین برداشت، و پس از برداشت اول تا انتهای فصل) بود. آب مورد نیاز گیاه بر اساس داده های تشتک تبخیر کلاسa  و سطوح آبیاری 50، 75، و 100 درصد محاسبه شد و با روش آبیاری شیاری(فارو) در اختیار گیاه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام گوجه فرنگی از نظر عملکرد با هم تفاوتی ندارند. اثر متقابل مقدار آب و مرحلۀ رشد گیاه  در سطح یک درصد معنی دار شد، به طوری­که تنش ملایم (75 درصد نیاز آبی) و شدید (50 درصد نیاز آبی)  در مرحلۀگل دهی تا میوه­دهی  عملکرد محصول را به میزان 13 تن در هکتار کاهش می­دهد. تنش آبی در سایر مراحل رشد تأثیر معنی داری بر عملکرد محصول نداشت. تیمارهای آبی 50، 75، و100 درصد به ترتیب با میانگین عملکرد 3/58 ، 57 ، 62 تن در هکتار اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. بنابراین به غیر از مرحلة گل دهی تا میوه دهی می توان میزان آب مصرفی را تا 50 درصد، بدون کاهش قابل توجه در عملکرد، تقلیل داد. ارقام از نظر پارامتر های ph و مواد جامد انحلال پذیر (brix) تفاوت نداشتند اما رقم کال- جی (با نسبت گوشت به آب 22/0)در مقایسه با رقم موبیل (با نسبت 17/0) دارای میوه های سفت تری بود. تنش آبی، پارامترهای ph  و مواد جامد انحلال پذیر میوه را تحت تأثیر قرار داد(در سطح یک درصد). با افزایش تنش آبی، میزانph  و مواد جامد انحلال پذیر افزایش یافت، به طوریکه حداکثر ph و مواد جامد انحلال پذیر به ترتیب 47/3 و 9/4 از تیمار 50 درصد مصرف آب حاصل شد. همچنین نسبت گوشت به آب میوه با افزایش تنش افزایش یافت. حداکثر کارایی مصرف آب 6/9 و 5/9 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار های سطوح آبیاری 75 درصد در مرحله پس از برداشت اول تا انتهای فصل و 50 درصد در مرحله نشا تا گل دهی بود. مقایسهء نتایج به دست آمده با سایر گزارشها نشان می دهد که چنانچه برنامه ریزی صحیحی جهت تنش آبی برای گیاه اعمال شود، در روش آبیاری شیاری هم می توان کارایی مصرف آب را تا حد زیادی بالا برد. اما به دلیل حساسیت گیاه به تنشهای یکنواخت در طول فصل، اینگونه تنشها توصیه نمی شود.